W interpelacji do Ministerstwa Rolnictwa poseł Jan Szopiński informuje o znalezionych ogniskach ptasiej grypy na terenie województwa kujawsko-pomorskiego, w powiatach grudziądzkim i inowrocławskim. Spowodowało to konieczność uśpienia tysięcy indyków i kur. Oczekując intensywniejszego działania resortu w tej dziedzinie, poseł pyta o odszkodowania dla hodowców, zasady ich obliczania i terminy wypłat.
Na interpelację nr 19148 z 29 stycznia 2021 r. odpowiedział sekretarz stanu w Ministerstwie Ronictwa i Rozwoju Wsi Szymon Giżyński:
„W odpowiedzi na interpelację nr 19148 Pana posła Jana Szopińskiego w sprawie odszkodowań dla hodowców drobiu z terenu woj. kujawsko-pomorskiego w związku z wystąpieniem ognisk ptasiej grypy uprzejmie informuję, co następuje.
Ad 1) Zgodnie z wynikami analiz opracowanych przez Państwowy Instytut Weterynaryjny – Państwowy Instytut Badawczy w Puławach PIW-PIB) stwierdzany obecnie w Polsce, w tym na terenie województwa kujawsko-pomorskiego, genom szczepu wirusa grypy H5N8 potwierdza jego wysoki stopień podobieństwa do szczepów wirusa wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) H5N8 występujących aktualnie w Europie, co jednoznacznie wskazuje na ich wspólne pochodzenie.
Analiza lokalizacji pierwszych europejskich ognisk/przypadków HPAI H5Nx w obecnie trwającym sezonie wskazuje, że wirus dotarł do Europy od północnego-wschodu razem z ptakami dzikimi migrującymi pobrzeżem Morza Bałtyckiego i Morza Północnego, prawdopodobnie z rejonów północno-zachodniej Rosji (daleka północ, zachodnia Syberia).
Biorąc pod uwagę szlaki migracyjne przemieszczania się ptaków dzikich, przebiegające w dużej mierze nad terytorium województwa kujawsko-pomorskiego, a także aktualną sytuację meteorologiczną (stosunkowo niskie temperatury sprzyjające zwiększonej przeżywalności wirusa w środowisku oraz krótki dzień świetlny mający wpływ na znikome oddziaływanie neutralizującego wirusa promieniowania UV) zakładać należy, że ryzyko dalszego rozprzestrzenienia wirusa w krajowej populacji drobiu i u ptaków dzikich jest nadal wysokie.
HPAI jest chorobą zakaźną zwierząt, która podlega zwalczaniu. Jest to wirusowa choroba drobiu o bardzo dużym znaczeniu ekonomicznym.
Wywoływane przez nią straty wynikają nie tylko z faktu, że wirus może wywoływać zachorowania i bardzo wysoką śmiertelność u ptactwa domowego. Wirusy grypy charakteryzują się przy tym dużym stopniem zmienności genetycznej, a to sprawia, że skuteczność szczepionek jest bardzo ograniczona. Jak dotąd nie istnieją także skuteczne metody leczenia tej choroby.
Z powyższych powodów aktualnie jedyną efektywną bronią w walce z grypą ptaków jest:
- natychmiastowe wdrażanie działań prewencyjnych w przypadku podejrzenia wystąpienia choroby;
- szybka diagnostyka laboratoryjna choroby;
- skuteczna likwidacja ptaków w ognisku oraz
- wprowadzanie tymczasowych restrykcji na obszarze występowania grypy, aby zapobiec jej dalszemu rozprzestrzenieniu (zgodnie z decyzją powiatowego lekarza weterynarii).
Na terenie województwa kujawsko-pomorskiego rozwój HPAI w miesiącu styczniu bieżącego roku stwierdzono tam 5 ognisk tej choroby u drobiu. W 2020 roku terytorium województwa kujawsko-pomorskiego było natomiast wolne od grypy ptaków. Co wymaga podkreślenia, ostatnie ognisko zostało stwierdzone 30 stycznia br. i na chwilę obecną nie wystąpiło żadne kolejne podejrzenie HPAI w tym terenie, w związku z czym aktualną sytuację można ocenić jako stabilną i opanowaną, pomimo wciąż wysokiego ryzyka związanego z możliwością presji wirusa ze środowiska do gospodarstwa.
Zgodnie z opracowaną przez Państwowy Instytut Weterynaryjny – Państwowy Instytut Badawczy w Puławach (PIWet-PIB) mapą ryzyka, niektóre obszary w woj. kujawsko-pomorskim obarczone są wysokim stopniem ryzyka wystąpienia grypy ptaków. Stąd konieczna jest wzmożona bioasekuracja gospodarstw oraz działania prewencyjne i monitorowanie sytuacji przez organy Inspekcji Weterynaryjnej w terenie, co jest systematycznie realizowane.
Jednocześnie uprzejmie informuję, że wszystkich stwierdzonych ogniskach choroby w województwie kujawsko-pomorskim służby weterynaryjne wdrożyły obowiązujące procedury zwalczania choroby przewidziane w przypadku wystąpienia wysoce zjadliwej grypy ptaków u drobiu. W ognisku choroby wszystkie ptaki zostały zabite i zutylizowane, wyznaczono także obszary zapowietrzone i zagrożone. Podjęto także działania zmierzające do ustalenia źródeł choroby w ramach dochodzenia epizootycznego.
Zgodnie z dyspozycją Głównego Lekarza Weterynarii, Kujawsko-Pomorski Wojewódzki Lekarz Weterynarii podjął także, we współpracy z Wojewodą Kujawsko-Pomorskim i podległymi mu służbami, zintensyfikowane działania w celu poszukiwania padłych i konających ptaków dzikich, zarówno wokół wyznaczonych ognisk choroby, jak i w obszarach zapowietrzonych i zagrożonych oraz w linii brzegowej najbliższych zbiorników wodnych.
Działania prewencyjne i zmierzające do zwalczania choroby prowadzone przez Inspekcję Weterynaryjną nadzór sprawowany nad gospodarstwami utrzymującymi drób oraz szeroko zakrojona akcja informacyjna wśród hodowców drobiu, wpływają na poprawę bezpieczeństwa epizootycznego i stabilizację bieżącej sytuacji epizootycznej.
Ad 2 – 4) Uregulowania dotyczące zasad i warunków przyznawania odszkodowań w związku ze zwalczaniem m.in. HPAI u drobiu uregulowane zostały w art. 49 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (Dz. U. z 2020 r. poz. 1421).
Zgodnie z ww. przepisem, za kury, kaczki, gęsi, indyki, perlice, przepiórki, kuropatwy, bażanty czy strusie (Struthio camelus), zabite lub poddane ubojowi z nakazu organów Inspekcji Weterynaryjnej albo za takie zwierzęta padłe w wyniku zastosowania zabiegów nakazanych przez te organy przy zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt podlegających obowiązkowi zwalczania przysługuje odszkodowanie ze środków budżetu państwa.
Odszkodowanie przysługuje w wysokości wartości rynkowej zwierzęcia, którą zgodnie z art. 49 ust. 4 ww. ustawy, określa się na podstawie średniej z 3 kwot oszacowania przyjętych przez powiatowego lekarza weterynarii oraz 2 rzeczoznawców wyznaczonych przez tego lekarza z prowadzonej przez niego listy rzeczoznawców. Zatem o wysokości ewentualnego odszkodowania za zwierzęta w każdym indywidulanym przypadku decydowała będzie bieżąca sytuacja rynkowa oraz wysokość średniej kwoty szacowania pomnożona przez liczbę zwierząt zabitych z nakazu powiatowego lekarza weterynarii.
Odszkodowanie ze środków budżetu państwa przysługuje również za zniszczone z nakazu organu Inspekcji Weterynaryjnej, przy zwalczaniu HPAI, produkty pochodzenia zwierzęcego w rozumieniu przepisów o produktach pochodzenia zwierzęcego, jaja wylęgowe, pasze oraz sprzęt, które nie mogą być poddane odkażaniu w wysokości wartości rynkowej zniszczonych ww. produktów pochodzenia zwierzęcego oraz sprzętu określonej na podstawie średniej z 3 kwot oszacowania przyjętych przez powiatowego lekarza weterynarii oraz 2 rzeczoznawców wyznaczonych przez tego lekarza z prowadzonej przez niego listy rzeczoznawców.
Odszkodowanie nie przysługuje natomiast, zgodnie z art. 49 ust. 7 ww. ustawy, w przypadku niespełnienia przez posiadacza zwierząt wymagań, w tym nakazów i zakazów nałożonych w związku ze zwalczaniem choroby zakaźnej, albo w przypadku świadomego wprowadzenia do gospodarstwa zwierzęcia zakażonego, chorego lub podejrzanego o zakażenie lub chorobę.
Prawo do odszkodowania, jak również jego wysokość, ustalane są w drodze decyzji administracyjnej powiatowego lekarza weterynarii. Decyzja w sprawie odszkodowania wydana przez powiatowego lekarza weterynarii jest ostateczna. Posiadacz zwierzęcia niezadowolony z tej decyzji może, w terminie miesiąca od dnia jej doręczenia, wnieść powództwo do sądu rejonowego.
Termin wypłaty odszkodowania uprawnionemu hodowcy jest z kolei uzależniony od złożenia zapotrzebowania na odpowiednie środki przez powiatowego lekarza weterynarii oraz szybkości ich uruchomienia przez wojewodę lub ministra właściwego ds. finansów. Z tego powodu nie jest możliwe określenie w precyzyjny sposób terminu, w jakim kwota przyznanego odszkodowania zostanie przekazana na konto upoważnionego hodowcy, a termin ten może się różnić w kontekście przypadków jednostkowych.
W ustawie budżetowej na rok 2021 z dnia 20 stycznia 2021 r. (Dz. U. poz. 190) na zadania realizowane w 2021 r. przez Inspekcję Weterynaryjną w zakresie zwalczania chorób zakaźnych zwierząt (w tym finansowanie programów zwalczania), badania monitoringowe pozostałości chemicznych i biologicznych w tkankach zwierząt, produktach pochodzenia zwierzęcego i paszach, finansowanie zadań zleconych przez Komisję Europejską oraz na dofinansowanie kosztów realizacji zadań Inspekcji Weterynaryjnej, w tym na wypłatę wynagrodzeń dla lekarzy, wyznaczonych na podstawie art. 16 ustawy o Inspekcji Weterynaryjnej określone zostały środki budżetowe w kwocie ogółem 521 209 tys. zł, z tego w budżetach wojewodów w rozdziale 01022 w kwocie 26 030 tys. zł oraz w części 83 – Rezerwy celowe, w poz. 12 w kwocie 432 344 tys. zł i w poz. 8 w kwocie 62 835 tys. zł. Z wymienionych środków budżetowych są finansowane m.in. wypłaty odszkodowań dla hodowców poszkodowanych wskutek wystąpienia ognisk wysoce zjadliwej grypy ptaków.
Z poważaniem
z up. Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Szymon Giżyński
Sekretarz Stanu"
Zobacz tekst na stronie Sejmu:
***
Oto pełny tekst interpelacji poselskiej Jana Szopińskiego z 29 stycznia br.
w sprawie odszkodowań dla hodowców drobiu z terenu woj. kujawsko-pomorskiego w związku z wystąpieniem ognisk ptasiej grypy:
hodowcy drobiu z terenu województwa kujawsko-pomorskiego są bardzo zaniepokojeni wystąpieniem w styczniu 2021 na terenie naszego województwa już dwóch ognisk ptasiej grypy – w powiecie inowrocławskim oraz w powiecie grudziądzkim. Z powodu zakażenia wirusem na dziś zostało uśpionych około 11 tysięcy indyków w Kaczkowie i Linowie oraz około 30 tysięcy kur reprodukcyjnych w Dulsku.
Hodowcy zgłaszający się do mojego biura poselskiego sygnalizują, że wzrost zakażeń drobiu i dzikiego ptactwa wirusem ptasiej grypy odnotowuje się nie tylko w Polsce, ale także w całej Europie, w tym w krajach sąsiednich – w Niemczech, w Czechach, na Litwie i na Ukrainie. Sygnalizuje to potrzebę zwiększenia efektywności działań Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, wojewodów oraz służb weterynaryjnych w zakresie zapobiegania powstawaniu kolejnych ognisk, a w przypadku Ministerstwa – także w zakresie szybkich wypłat odszkodowań dla hodowców.
W związku z powyższym uprzejmie proszę Pana Ministra o udzielenie odpowiedzi na następujące pytania:
1) Jak Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi ocenia stan zagrożenia ptasią grypą na terenie województwa kujawsko-pomorskiego? Czy służby podległe wojewodzie kujawsko-pomorskiemu opanowały to zagrożenie?
2) Jakie odszkodowanie za straty poniesione w styczniu 2021 roku otrzymają hodowcy drobiu z województwa kujawsko-pomorskiego w związku z koniecznością wybicia stad? Kiedy to odszkodowanie zostanie przekazane na konta bankowe hodowców i jaki organ lub instytucja dokona tych wypłat?
3) W przypadku wystąpienia na terenie województwa kujawsko-pomorskiego kolejnych ognisk ptasiej grypy, w ciągu ilu dni od dnia złożenia wniosku hodowcy otrzymają odszkodowania na konta bankowe?
4) Ile środków zabezpieczono w budżecie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi na 2021 rok na wypłaty odszkodowań dla hodowców poszkodowanych wskutek wystąpienia ptasiej grypy?
Z wyrazami poważania
Jan Szopiński
Poseł na Sejm RP
Opr. nim, 23 lutego 2021 r.